Pa help sydd ar gael?
Os ydych chi’n sâl iawn a heb fod yn hir i fyw, mae yna reolau arbennig sy’n berthnasol sy’n golygu y gall eich cais am fudd-daliadau anabledd gael ei gyflymu a’i dalu ar y gyfradd uchaf.
Gweler 'Ble alla i gael cyngor a chymorth pellach?' am fwy o help ac arweiniad ar yr adeg anodd iawn hon.
Beth yw'r rheolau arbennig?
- Gellir rhoi eich cais ar lwybr carlam felly ni fydd yn rhaid i chi fynd i asesiad wyneb yn wyneb a byddwch yn derbyn eich taliad yn gynt.
- Byddwch yn gymwys yn awtomatig ar gyfer cyfradd uwch y budd-dal.
- Ni fydd yn rhaid i chi lenwi pob ffurflen.
Pa fuddion sy'n cael eu cynnwys?
Mae’r rheolau arbennig yn ymwneud â budd-daliadau anabledd i bobl sydd angen help gyda gofal personol, byw bob dydd neu symud o gwmpas:
- Taliad Annibyniaeth Bersonol – os ydych chi dros 16 oed ac yn iau nag oed Pobl y Wladwriaeth.
- Lwfans Gweini – os ydych dros oedran Pensiwn y Wladwriaeth.
- Lwfans Byw i'r Anabl – ar gyfer plant o dan 16. Mae PIP wedi disodli DLA i oedolion, ond efallai y bydd rhai oedolion yn dal i gael DLA os nad ydynt wedi cael eu trosglwyddo i PIP.
Mae’r rheolau arbennig hefyd yn cwmpasu budd-daliadau i bobl sy’n rhy sâl i weithio llawer iawn, neu o gwbl:
- Lwfans Cyflogaeth a Chymorth – os ydych yn sâl neu’n anabl ac yn methu â gweithio, neu os oes gennych allu cyfyngedig i weithio
- Credyd Cynhwysol – os ydych ar incwm isel, allan o waith, neu’n sâl neu’n anabl ac yn methu â gweithio.
Pwy sy'n gymwys?
Gallwch nawr gael mynediad carlam at fudd-daliadau anabledd os nad oes disgwyl i chi fyw am fwy na 12 mis. (Roedd hyn yn arfer bod chwe mis cyn Ebrill 2023.) Fodd bynnag, mae’n anodd iawn rhagweld pa mor hir y bydd rhywun yn byw, ac mae rhai pobl sy’n derbyn budd-daliadau anabledd o dan y rheolau hyn yn byw’n hirach o lawer.
Hyd yn oed os ydych yn gwneud cais o dan y rheolau arbennig, mae’n rhaid i chi fod yn gymwys ar gyfer y budd-dal o hyd i wneud cais.
Sut gallaf hawlio?
Darllenwch ein tudalennau am bob budd-dal i gael gwybod sut i hawlio.
Efallai y gofynnir i chi anfon ffurflen DS1500 gyda'ch cais. Mae hwn yn rhoi gwybodaeth am eich salwch neu gyflwr. Gallwch ofyn i'ch meddyg teulu ei llenwi, neu i'ch ymgynghorydd neu nyrs arbenigol.
Peidiwch ag oedi eich cais os ydych yn aros am y ffurflen DS1500. Anfonwch eich ffurflen hawlio cyn gynted â phosibl a gallwch anfon yr adroddiad yn ddiweddarach.
Ble gallaf gael cyngor a chymorth pellach?
Gall fod yn anodd iawn ymdopi â’r cyfnod hwn yn emosiynol ac efallai y bydd yn ddefnyddiol i chi ystyried cael rhywfaint o gymorth iechyd meddwl wrth fynd drwy’r broses. Os ydych chi'n teimlo eich bod wedi'ch llethu, gallech ofyn i'ch meddyg a all helpu i'ch cyfeirio at gwnselydd neu wasanaeth therapi.
Mae Marie Curie hefyd yn cynnig gwasanaethau a chymorth arbenigol i unrhyw un sy’n wynebu neu’n cael ei effeithio gan salwch terfynol.
Mae Gyda’n Gilydd am fywydau byr ac Ymddiriedolaeth yr Enfys yn darparu gwasanaethau i blant difrifol wael, eu teuluoedd a’u gofalwyr.
