Credyd Gofalwr
Darganfyddwch beth yw Credyd Gofalwr a sut y gallai eich helpu i gynilo ar gyfer eich pensiwn os nad ydych yn ennill neu ar incwm isel. Gallwn eich helpu i ddarganfod a oes gennych hawl i’r budd-dal hwn.
Drwy hawlio Credyd Gofalwr, gallwch ddiogelu eich cofnod Yswiriant Gwladol sy’n cyfrannu at eich Pensiwn y Wladwriaeth. Gall Credyd Gofalwr fod yn ddefnyddiol os nad ydych yn cael Lwfans Gofalwr neu os nad ydych yn ennill unrhyw beth neu’n cymryd seibiant o ofalu. Gallech hefyd ei hawlio os nad yw'r person yr ydych yn gofalu amdano yn cael budd-daliadau penodol a fyddai fel arall yn helpu i warchod eich cofnod.
Beth yw Credyd Gofalwr?
Ni chewch unrhyw arian ychwanegol os ydych yn hawlio Credyd Gofalwr. Fodd bynnag, mae'r budd-dal hwn yn helpu i ddiogelu eich hawliau pensiwn. Mae'n ddefnyddiol iawn os ydych yn gofalu am rywun ond ddim yn talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol (YG) drwy waith â thâl ac os nad ydych yn gallu hawlio Lwfans Gofalwr.
Os ydych yn hawlio Credyd Gofalwr, yn hytrach na chael taliad, byddwch yn cael credyd cyfraniad YG i helpu i ddiogelu eich cofnod.
Cwestiynau cyffredin
Os ydych eisoes yn derbyn Lwfans Gofalwr, nid oes angen i chi hawlio Credyd Gofalwr gan fod eich pensiwn eisoes wedi'i ddiogelu. Am bob wythnos y byddwch yn derbyn Lwfans Gofalwr, byddwch yn cael credyd YG Dosbarth 1 i helpu i ddiogelu eich cofnod. Dros amser, bydd hyn yn helpu i gronni eich pensiwn.
Gallech elwa o Gredyd Gofalwr os ydych yn un o’r sefyllfaoedd hyn:
- rydych yn gofalu am un neu fwy o bobl am 20 awr neu fwy yr wythnos ond yn colli allan ar Lwfans Gofalwr oherwydd nad ydych yn gofalu am unrhyw un ohonynt am 35 awr neu fwy yr wythnos*
- lle mae mwy nag un ohonoch yn gofalu am rywun, a bod rhywun arall yn cael Lwfans Gofalwr ar gyfer y person hwnnw
- rydych yn gofalu am rywun sy’n methu neu’n gwrthod hawlio budd-daliadau anabledd, neu os yw budd-daliadau anabledd y person rydych yn gofalu amdano wedi dod i ben oherwydd eu bod yn yr ysbyty neu ofal preswyl
- rydych o fewn 12 wythnos i wneud cais am Lwfans Gofalwr a/neu o fewn 12 wythnos i'ch cais am Lwfans Gofalwr ddod i ben.
Mae’n rhaid i’r person rydych yn gofalu amdano fod yn cael un o’r canlynol fel arfer:
- cyfradd ganolig neu uwch elfen ofal y Lwfans Byw i’r Anabl (DLA)
- elfen byw dyddiol y Taliad Annibyniaeth Bersonol (PIP)(ar y naill gyfradd neu’r llall)
- Lwfans Gweini (ar y naill gyfradd neu'r llall) neu Lwfans Gweini Cyson
- Taliad Annibyniaeth y Lluoedd Arfog (AFIP).
Os nad yw’r person rydych yn gofalu amdano yn cael un o’r budd-daliadau hyn, efallai y byddwch yn dal i allu hawlio Credyd Gofalwr. Pan fyddwch yn gwneud cais, llenwch y rhan Tystysgrif Gofal o'r ffurflen gais a gofynnwch i weithiwr iechyd neu ofal cymdeithasol proffesiynol ei llofnodi.
*Fel y crybwyllwyd, i hawlio Credyd Gofalwr mae angen i chi fod yn gofalu am rywun am gyfanswm o 20 awr neu fwy yr wythnos, ond gweler isod am y rheolau ar seibiannau mewn gofal.
Yng Nghymru, Lloegr a'r Alban
Gallwch lawrlwytho ffurflen hawlio ar-lein neu gallwch gysylltu â'r Uned Lwfans Gofalwr ar 0800 731 0297 (ffôn testun: 0800 731 0317) a gofyn iddynt anfon ffurflen hawlio atoch. Neu gallwch lawrlwytho'r ffurflen hon.
Yng Ngogledd Iwerddon
Gallwch lawrlwytho ffurflen hawlio ar-lein neu gallwch gysylltu â'r Gwasanaeth Anabledd a Gofalwyr ar 0800 587 0912 (ffôn testun: 028 9031 1092) a gofyn iddynt anfon ffurflen hawlio atoch.
Nodyn
Fel arfer mae'n rhaid i'ch cais Credyd Gofalwr ddod i law cyn diwedd y flwyddyn dreth yn dilyn y flwyddyn dreth y mae'r credydau'n berthnasol iddi, er y gellir ymestyn y terfyn amser hwn weithiau os ystyrir ei fod yn rhesymol.
Gweler 'Sut i hawlio Credyd Gofalwr' isod am ragor o fanylion.
Gall Credyd Gofalwr hefyd helpu gyda seibiannau yn eich rôl gofalu. Gallwch hawlio Credyd Gofalwr am unrhyw wythnos o fewn 12 wythnos cyn y dyddiad y byddwch yn gymwys i gael Lwfans Gofalwr neu ar ôl yr wythnos y byddwch yn peidio â bod â hawl i Lwfans Gofalwr. Mae hyn heb fodloni'r amod 20 awr. Mae hyn yn golygu y gallech gael seibiant yn gofalu am hyd at 12 wythnos heb golli eich credyd cyfraniad YG.
Enghraifft
Mae Sue yn gofalu am ei brawd Alfred. Mae Alfred yn cael Lwfans Gweini ac mae Sue yn hawlio Lwfans Gofalwr am ofalu amdano. Mae Alfred yn mynd i'r ysbyty ac mae ei Lwfans Gweini yn dod i ben ar ôl 28 diwrnod. Mae hyn yn golygu y bydd Lwfans Gofalwr Sue hefyd yn dod i ben ar ôl 28 diwrnod. Gall Sue hawlio Credyd Gofalwr am hyd at 12 wythnos ar ôl i'w Lwfans Gofalwr ddod i ben.
Os bydd eich amgylchiadau'n newid, er enghraifft rydych chi'n dechrau cyflogaeth ddi-dâl neu'n symud cartref, efallai y bydd hyn yn effeithio ar eich cymhwysedd i hawlio Credyd Gofalwr.
Yn hytrach na gweithio hyn allan drosoch eich hun, mae'n bwysig rhoi gwybod am unrhyw newidiadau cyn gynted â phosibl.
Yng Nghymru, Lloegr neu'r Alban, rhowch wybod i'r Uned Lwfans Gofalwr.
Yng Ngogledd Iwerddon, rhowch wybod i'r Gwasanaeth Anabledd a Gofalwyr.
Sut i hawlio Credyd Gofalwr
Cysylltwch â’r Uned Lwfans Gofalwr (Cymru, Lloegr neu’r Alban) neu’r Gwasanaeth Anabledd a Gofalwyr (Gogledd Iwerddon) os yw’r canlynol yn berthnasol:
- rydych yn gofalu am rywun am o leiaf 20 awr yr wythnos
- mae'r person rydych yn gofalu amdano yn derbyn un o'r budd-daliadau anabledd a grybwyllwyd uchod.
Os nad ydynt yn derbyn un o'r budd-daliadau hyn, efallai y byddwch yn dal i allu cael Credyd Gofalwr. Llenwch y rhan Tystysgrif Gofal o’r ffurflen gais a gwnewch yn siŵr bod gweithiwr iechyd neu ofal cymdeithasol proffesiynol yn ei llofnodi.
Gall Credyd Gofalwr hefyd fod yn ddefnyddiol ar gyfer cymryd seibiannau o ofalu (os ydych ar wyliau neu'n aros yn yr ysbyty a bod eich Lwfans Gofalwr yn dod i ben - darllenwch fwy). Gall olygu na fyddwch yn colli eich cyfraniad Yswiriant Gwladol ar gyfer eich Pensiwn y Wladwriaeth os byddwch yn cael seibiant am hyd at 12 wythnos. Os yw eich egwyl yn hwy na 12 wythnos, rhowch wybod i'r Uned Lwfans Gofalwr (yng Nghymru, Lloegr neu'r Alban) neu'r Gwasanaeth Gofalwyr ac Anabledd (yng Ngogledd Iwerddon)